Uzman Psikoterapist Mehmet Akif Karakuş, Akademik Bakış Programında Prof. Dr. Michael Kuyucu’nun Akademik Bakış’ta konuğu oldu.  Mehmet Akif Karakuş, Michael Kuyucu’ya “Sessiz İstifa” kavramını , bunun işletmeleri ve çalışanlarını nasıl etkilediğini ve işletmelerin personel seçiminde kullandığı Bitest Envanteri Testinin etkilerini anlatıyor.

Sessiz İstifa Nedir?

Sessiz İstifa en kısa tanımıyla çalışanların iş yerlerinde kendilerinden beklenilen görevleri minimum düzeyde yerine getirmesi ve ek sorumluluklarından kaçınması olarak tarif edilen bir süreçtir.

Son günlerde bu daha da fazla gün yüzüne çıkan bir kavram. Bu yüzden temeline bakmak için birkaç yıl öncesine gitmemiz gerektiğini düşünüyorum. Pandemi süreciyle beraber insanlar kitlesel ve yaşamsal bir tehditle yüzleşmek zorunda kaldı. Bununla birlikte toplumdan izole olarak kendi iç dünyamıza yönelmek zorunda kaldık ve daha öncesinde aşina olmadığımız ya da başka bir ifadeyle yüzleşmekten kaçındığımız birçok duyguyla karşı karşıya getirdi bu süreç bizleri. Kısa süreli olmayan bu pandemi sürecinde şirketler de iş gücünü optimal düzeyde kullanmak için alternatif yöntemlere başvurdu uzaktan eğitim hibrit çalışma sistemleri gibi. Bu çalışma sistemleri bu süreç içerisinde insanlar evlerinde başka bir tabirle güvenle alanlarında ihtiyaçlarını minimize ederek uzaktan çalışarak kendilerine hobilerine ya da kişisel gelişimlerine daha fazla zaman ayırmanın da fırsatını ve hazzını yaşadı.

Pandemi Sonrasında Sessiz İstifa Oranı Arttı

Bu durumdan sonra o eski iş temposuna dönmekte yaşadığı bir motivasyon eksikliğinin yansıması gibi görüyoruz biz sessiz istifa sürecini. Pandemi sürecinde yaşadığımız psikolojik süreçler bunu ciddi oranda arttırdı. Özellikle bu yeni normal süreç Z kuşağının iş ve işyerlerine dair beklentileriyle de örtüşmesi sürecin kitlesel boyutta yaygınlaşmasına da zemin oluşturmuş olabilir. Ortalama olarak söylemek gerekirse burada çok fazla faktör var kişilerin önceki yaşam deneyimleri psikolojik yapıları sosyal kaynak sistemleri hayata dair motivasyonları gibi birçok kavram var. Örneğin bir insanın aile kurmuş olması ve geleceğe dair çoluk çocuk sahibi olması ile böyle bir aile kurmamış olmasının bile etkilediğini görüyoruz biz bu süreçle. O yüzden bu hareket alanının olması da davranışları değiştiriyor ama ortalama cevap vermek gerekirse işe dair işte kariyerinde yükselmeye dair motivasyonunun kaybettiğini insanlardan aldığımız tepkide işten ayrılmak da istemediğini minimum düzeyde ekonomik olarak hayatta kalmak için işten ayrılmadan minimum düzeyde kendinden beklenen görevleri yerine getirerek aslında birazcık pasif agresif bir davranış örüntüsü olarak da yorumlanabiliyor bazı kaynaklarda kendinden beklenen düzeyleri minimum düzeyde yerine getirip fark edilmeden görünmez olarak sistemin içerisinde kalmaya çalışıyor.

İşte Aldığı Keyif Azalıyor

Keyif almıyor işten geleceğine dair işinde ve kariyerinde hayaller kurma eğilimi azalıyor ama buna rağmen de ayrılmıyor işinden. İnsanların bu süreçte ne yaşadığını tanımlayabilirsek sorunu iyi tespit edebilirsek çözüm için de daha alternatif çözümler üretebiliriz. İnsanlar böyle süreçte pandemi gibi süreçleri hem toplumsal hem bireysel olarak farklı düzlemlerde yaşıyorlar.

Psikolojik Dayanıklılık Kuşaktan Kuşağa Değişiyor

Toplumsal olarak bakalım insanlık bölgesel ya da kitlesel yaşamsal bir tehditle ilk defa karşı karşıya kalmıyor. Tarih boyunca hastalıklar savaşlar ya da doğal afetlerle defalarca sınandı. Önceki kuşakların bu tehlikeyle baş etme tarzını belirleyen en önemli faktörün psikolojik dayanıklılık kavramı olduğunu düşünüyorum. Psikolojik dayanıklılık sorunlar karşısında yıkılmamak değil de düştüğün an ile yeniden ayağa kalktığın anın arasında kısa süre olması yani yılmamak olarak tanımlanır.

Almanya ve Japonya Psikolojik Dayanıklılık Konusunda Örnektir

Mesela psikolojik dayanıklılık önceki kuşaklara göre zaten kuşaklar arasında düşüktü bu süreç bizi daha farklı ele almamıza da neden oluyor örneğin bizim kurtuluş savaşımıza bakalım savaştan çıkan milletimiz kitlesel olarak çok kısa süre içerisinde devrim niteliğinde adımlar atıyor ve sıçrama yaşıyor. Almanya 2. Dünya savaşında çok büyük bir kayıpla çıkıyor ama 50 yıl içerisinde dünyanın en büyük ekonomileri haline geliyor ya da Japonya bunun en bilindik örneği. Kitlesel olarak böyle büyük bir tepki verebiliyor ülkeler ya da toplumlar. Burada en önemli faktörün arkalarından sürükleyen güçlü liderler olduğunu düşünüyorum ama bireysel dünyamıza bakarsak insanların bireysel olarak böyle bir aşkın deneyim dediğimiz bir kavram vardır psikolojide doruk yaşantı önemli hayata bakış açısını değiştirecek bir yaşantı. Ölümle karşı karşıya kaldığında stratejiler de değişiyor. Bazı insanlar bu tehdit karşısında sebat ve mücadele yolunu seçebiliyor. Yeniden ayağa kalkıp psikolojik sağlamlığı yükseltip mücadele yolunu seçebiliyor.

Umudun Bittiği Yerde İnat Başlar

Karadeniz’de bilirsiniz bir tabir vardır ‘umudumuzun bittiği yerde inadımız’ başlar. Bunun en bilindik örneği bu. Bazı kişiler ise bu sorunla mücadeleyi yaşama dair beklentilerini yeniden revize edip bu duruma adapte olarak stratejik bir yöntemle aşmayı seçiyor. Burada en önemli faktör mizaç kişilik önceki yaşantıları yetiştirilme tarzı o yüzden şirketlerin ya da toplumların bunu ele alırken kitlesel olarak ele alabilmesi için güçlü bir lider ve toplumu sürükleyen bir liderle inandırması gerekiyor.

Bitest Kişilik Envanteri Türkiye’de Kullanılmaya Başlandı

Aynı şeyin şirketler için de geçerli olduğunu düşünüyorum. Toplumun psikolojik sağlamlılık düzeyinin yükseltilmesine yönelik müdahaleler yapılması gerektiğini düşünüyorum. Bitest Enneagram  denilen yaklaşık 1000 yıllık bir geçmişi olduğu kabul edilen öze dönük bir kişilik sistemi baz alınarak Türkiye’de geliştirilmiş 2015 yılında geliştirdiğimiz bir kişilik sistemi. Enneagram  9 tane kişilik sisteminden bahsediyor tip1’den tip9’a kadar numaralandırılmış bir şekilde. Burada mükemmeliyetçi yardımsever başarı odaklı özgün analitik güvenilir maceracı meydan okuyanı barışçı gibi farklı isimler ve farklı yapılarla tanınıyor.

Personel Seçiminde Önemli Bir Test Oldu

Biz bitest kişilik envanteri olarak Enneagram sistemini baz alarak bir kişilik sistemi Türkiye’de geçerliliği güvenilirliği kanıtlanmış Türkiye için geliştirilmiş bir sistem geliştirdik. Bunu insanlar kişisel dünyaları için kendi mizaçlarını tanımaları kendi güçlü ve geliştirmesi gereken yönlerini görmeleri kişisel arası iletişimdeki tarzlarını görmeleri ve ayrıntılı raporlarında kişisel gelişimleri için önerilerin belirlendiği bir raporumuz var. Bireysel raporumuz var. Bunu web sayfamızdan insanlar ücretsiz olarak test yaparak kendi kişisel raporlarına ulaşabiliyor.

Bitest.org adresine girdiğinde orada bireysel test ücretsiz diye de belirtir bireysel testi yaptığında 10 dakikalık online internet üzerinden yapılan testin sonucunda hemen kendisine ait ayrıntılı 7-8 sayfalık bir raporla karşı karşıya kalır. Biz bunu kurumlara da yaptırabiliyoruz. Kurumlar hem mevcut personelini tanıma onun güçlü ve geliştirmesi gereken yönleri görmek içinde çalışmakta olduğu ya da çalıştırmayı düşündüğü pozisyona ne derece yetkin olduğuna karar vermek için kullanıyor ya da yeni bir personel alımında ben yeni bir personel alacağım bir ekibin içine yerleştireceğim bu personelin mizacı ne güçlü tarafları ne bu ekibin içerisinde uyumla çalışabilir mi bizim aradığımız yetkinlikleri karşılıyor mu gibi bunların motivasyon kaynağına kadar ayrıntılı sonuçlarını görebiliyor. Tabii bireyler bireysel raporlarında bunları görürken firmalar kendileri için geliştirilen panel üzerinde bütün şirketi tek tek personelleri topluca bu panel içerisinde görme şansı buluyor. Ekip oluşturulurken ekibi önceden simüle etme şansı sanıyor size. Bu 5 kişilik ekipte kimler arasında iletişim sorunu yaşanabileceğine dair uyarılar veriyor. Çünkü mizaçta biz bunu öngörebiliyoruz.

Program Podcast Kaydı :