Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Dicle Yurdakul, Akademik Bakış Programında Michael Kuyucu’ya “metaverse” kavramı hakkında merak edilenleri anlattı. Yurdakul, Michael Kuyucu’ya Facebook’un neden meta olarak şirket adını değiştirdiğini yorumladı. Doç. Dr. Dicle Yurdakul’un Akademik Bakış programına yaptığı açıklamaları satır başları şöyle:

Metaverse Ne Demek?

Metaverse kelime anlamıyla Yunancada meta kelimesiyle universe’deki verse kelimelerinin birleşmesinden oluşuyor. Öte evren kelime tanımı bu aslına bakarsanız. Yani şu anda içinde yaşadığımız evrenin bir alternatifini yaratma çabamız diye düşünebiliriz. İnternet üzerinde kurguladığımız hali hazırda iki duyuyla fakat daha sonra diğer duyuların da eklenmesiyle kendimize içine girebileceğimiz bir evren inşa etmek anlamına geliyor temelde.

Kavram Şu An Konuşulanın Çok Üstünde

Şimdi ayrımı şöyle ortaya koymak lazım birincisi şu anda elimizde var olan bir metaverse var inşa edilmekte olan bir dünya var. Kurgusal kısmı tabii ki çok derin çok farklı uygulamalar içeren gerçekten hem finansal sistemleriyle hem eğitim sistemiyle hem toplumsal yapısıyla başka bir evren yaratma anlamına geliyor. Fakat şu anda gördüğümüz uygulamalar biraz daha yüzeysel. Sanki bir bilgisayar oyunu gibi hissediyoruz şu an. Bu vr gözlüklerini takıp içine girebileceğimiz konsere gidebileceğimiz, toplantı alabileceğimiz bir evren gibi görünüyor fakat iş bunun gerçekten çok ötesinde. Biraz önce bahsettiğim konu sadece şu anki teknolojiyle yeni yeni geliştirmekte olduğumuz eldeki teknolojiyle yapabildiklerimizden ibaret ama kavram bunun çok daha ötesinde.

Hiç Tanımadığınız İnsanlarla Sosyalleşmek Mümkün

Daha önce aslında buna benzer bilgisayar oyunları da vardı ama onlar sadece oyundu. Şu anda bunu artık oyunun dışına çıkmış halinden bahsediyoruz. Gerçek bir sanatçı orada konser verebiliyor. Siz ya da gerçekten sadece orada iş yerinize gidebiliyorsunuz. Fiziksel olarak bugün evden çıkıp işinize gitmediğinizde gerçekten metaverse’deki işinize gidebiliyorsunuz sadece veya ailenizle arkadaşlarınızla ya da hiç tanımadığınız kişilerle şu an fiziksel evrende hiç tanımadığınız kişilerle bu ortamlarda sosyalleşme imkânınız olabiliyor.

Metaverse Kurgusu Nereye Gidiyor?

Dolayısıyla bir vr gözlüğü vasıtasıyla bu evrene geçiş yapabiliyorsunuz fakat benim düşüncem bu vr gözlüklerinin yani şu anda işlettiğimiz iki duyunun görme ve işitme duyusunun çok da cazip bir evren yaratmayabileceği yönünde. Ancak vr duyular da işin içerisine girdiği zaman gerçekten bir hayat deneyimi yaşamanız mümkün olduğu zaman tercih edilebilir hale gelebilir diye düşünüyorum. Aslına bakarsanız yine tekrar edeyim kurgu bu yönde ama nereye doğru gidiyor?  Ben aslında özgürleştirici bir kurgu olmasından herkesin istediği evde yaşayabileceği ya da istediği ülkede yaşayabileceği bir kurgu olmasından yanayım. İnşallah buraya evrilir diyorum fakat şöyle de bir gerçeklik var bizim dünyamız kapitalist sistem her şeyi kendine benzetmeye yakınsatmaya muktedir bir sistem. Biraz tehlikeli de buluyorum açıkçası bunu.

Metaverse’de Şu An Neler Yapılıyor?

Şimdi metaverse’de şu an ne yapıyor insanlar arazi arsa satın almaya başladılar. Bu arsaların üzerine evler inşa ediliyor. Deniz kenarı arsalar satılmış durumda vs. tabii burada tek bir metaverse’den bahsetmiyoruz farklı farklı şirketler kendine diyor ki ben metaverse’de böyle bir evren kurdum gelip buradan arsa alın. Şimdi ben çok sağlıklı bulmuyorum bu düşünceleri çünkü ilerleyen aşamalarda hangi metaversenin yükselip hangisinin değersiz hale geleceğini şu an bilmiyoruz. Yatırım yapmak için bence çok riskli bir alan.

NFT ile Dijital Tapu Satın Alıyorsunuz

Bu satın almalarda dijital varlık size ait, tıpkı bir tapu dairesinde bir evin size ait olduğunu onaylatmanız gibi düşünün. Size ait olduğu onaylanmış bir varlığa sahip olduğunuzu gösteren bir sözleşme diyebiliriz. Dijital sanat alanında yoğunluklu olarak şu anda uygulamalarını görüyoruz ama çok farklı uygulamaları da var örneğin bazı oyunlarda ya da metaverse gibi dünyalarda tamamen sanal dijital olan bazı metaları kripto paralarınız aracılığıyla satın alıp bu benimdir diyebiliyorsunuz NFT’ler vasıtasıyla. Şu an kripto paralarla satılıyor yani bunların tapusu diyelim NFT ile yapılıyor. Bir de diyelim ki kendinize orada ev aldınız araba aldınız bunun sahipliği bana ait diyebilmeniz için bir NFT’ye sahip olmanız gerekiyor tabii ki. Tapu sistemi gibi düşünebiliriz onu bütün oradaki dijital metalar için geçerli.

Facebook Neden Şirketini META Yaptı?

Facebook çok stratejik bir hamle yaptı ve bir Meta şirketi oldu. Aslında Facebook’un karıştığı skandallar hepimizin malumu veri güvenliğiyle alakalı çok büyük skandallara karıştılar ve şirketin aslında bir marka değişikliğine ihtiyacı vardı bu birincisi. İkincisi bir sosyal medya platformu oldukları için sosyalleşmenin çok yakında tamamen metaverse gibi evrende üzerinden gerçekleşeceğini hayal ettiler ve dolayısıyla ilk hareket eden sektörün öncüsü olmak üzere isimlerini meta olarak değiştirdiler. Bu iki unsur marka değişikliğinin temelinde. Şirket ismi değişti meta oldu ve kendilerine kurdukları bir metaverse evreni de var forayz adlı bir evren. Bu evrende zaten şimdiden var olabiliyorsunuz. Fakat henüz grafikleri arayüzleri vs çok tatminkar değil ama çok hızlı geliştirileceğine eminim.

Aslında Facebook iş modelini buraya çevirdi diyebiliriz. Bu tamamen büyük bir devrim anlamında değil. Gidişatı görüp öncül olmak istediler diyebiliriz. Bir de biraz önce bahsettiğim eski markanın çok yıpranmış olmasının etkisiyle yeni meta markasıyla devam ediyorlar. Şimdi burada önemli olan talep meselesi. Talebin ne kadar yükseleceğine bağlı. Her sistemde ya da her piyasada olduğu gibi aslında bunu da öyle nitelendirebiliriz. Burada insanların ne kadar süreyle ya da hayatlarının ne kadarlık bir kısmını buraya geçirmek istediklerine bağlı. O deneyim size iyi gelecek mi gelmeyecek mi bu çok tartışmalı bir konu. Birçok psikolojik etkisi fizyolojik etkisi toplumsal etkisi var bu sorunların. İnternet bağımlılığının sosyal medya bağımlılığının bile bizi nereye getirdiğini görüyoruz. Bir de alternatif bir evrene geçiş yaptığımız durumda başımıza gelecekleri düşünelim. O yüzden ben burada bir rezerv koyuyorum tüketicinin bireylerin buraya geçiş yapıp uzun uzun zamanlar 24 saat 20 saat 10 saat burada yaşamak isteyeceklerini şu anda çok fazla düşünmüyorum ama tabii ki gelecek gidişat ne gösterir bilmiyorum. Bir pandemi daha başımıza gelirse bir metaverse’de yaşamak yaygın olur diyebiliriz mesela.

Programın Podcast Kaydı İçin Tıklayın: